Hormony,

Hormony to substancje wytwarzane w gruczołach wewnątrzwydzielniczych lub wyspecjalizowanych grupach komórek, przekazywane przez nie wprost do krwi, mające silne pobudzające lub hamujące działanie na procesy biochemiczne, poprzez które przejawia się ich regulacja i sterowanie czynnościami różnych tkanek i narządów.

Obecność hormonów jest niezbędna do prawidłowego przebiegu procesów życiowych (homeostaza). Hormony pełnią funkcje przekaźników informacji pomiędzy układem hormonalnym i nerwowym a resztą organizmu.

Pod względem chemicznym hormony stanowią niejednolitą grupę związków,

dlatego można je podzielić na:

1) hormony o budowie białkowej - polipeptydy i oligopeptydy,

2) hormony steroidowe,

3) hormony będące pochodnymi aminokwasów.

Ad.1. ) hormony o budowie białkowej - polipeptydy

Do hormonów polipeptydowych należą hormony przedniego płata przysadki, choriongonadotropina (HCG) insulina, glukagon, parathormon, kalcytonina, relaksyna i hormony tkankowe.

Ad.1. ) hormony o budowie białkowej - oligopeptydy

Oligopeptydami są: neurohormony podwzgórza, wazopresyna (ADH), oksytocyna, angiotensyna, bradykinina.

Ad.2.) hormony steroidowe,

Hormony steroidowe można podzielić na:

a) 11- hydroksysterydy (hormony kory nadnerczy: kortyzol, kortyzon, aldosteron),

b) 11- dezoksysterydy (dezoksykortykosteron, gestageny - progesteron, androgeny - testosteron),

c) aromatyczne (estrogeny - estradiol).

Ad.3.) hormony będące pochodnymi aminokwasów

Pochodnymi aminokwasów są: tyroksyna, trójjodotyronina, adrenalina, noradrenalina, acetylocholina, serotonina, histamina.

Dla hormonów jest charakterystyczne działanie w małych stężeniach, a także niezużywanie się w reakcjach chemicznych.

Wpływ hormonów na procesy komórkowe przejawia się poprzez:

1) regulację aktywności lub produkcji enzymów komórkowych,

2) regulację transportu jonów i innych substancji (tj. glukoza) przez błony komórkowe,

3) oraz pośrednio przez wpływ na ilość substratów chemicznych we krwi dopływającej do określonych tkanek.

Hormony można podzielić również ze względu na sposób wydzielania na:

1) endokrynne - uwalniane bezpośrednio do krwi,

2) parakrynne - wydzielane pośrednio do krwi a bezpośrednio do tkanek (hormony tkankowe) ze względu na miejsce ich

działania i właściwości (po dostaniu się do krwi ulegają szybko unieczynnieniu).

Dany hormon działa na komórkę jeśli ta posiada swoisty dla niego receptor. Jest to mechanizm, który decyduje o zasięgu działania określonego hormonu.