|
Rodzaj i nazwa aminokwasu (symbol) |
Wzór |
Występowanie |
|
I. Aminokwasy z R niepolarnym |
|
|
|
glicyna
(Gly) |
H2NCH2COOH |
kolagen, elastyna, żelatyna (25%) |
|
alanina (Ala) |
CH3CH(NH2)COOH |
fibroina jedwabiu (30%),
w każdym białku małe ilości |
|
walina
(Val)* |
(CH3)2CHCH(NH2)COOH |
białka nasion (13%), większość
białek w małych ilościach |
|
leucyna (Leu)* |
(CH3)2CHCH2CH(NH2)COOH |
zeina (21%), wszystkie białka |
|
izoleucyna (IIe)* |
CH3CH2CH(CH3)CH(NH2)COOH |
wszystkie białka |
|
prolina (Pro) |
NHCH2CH2CH2CHCOOH |
główne białka tkanki łącznej |
|
fenyloalanina
(Phe)* |
C6H5CH2CH(NH2)COOH |
we wszystkich białkach (3-5%),
białko wirusa mozaiki tytoniowej (10%) |
|
II. Aminokwasy z R polarnym niejonizującym |
|
|
|
seryna (Ser) |
HOCH2CH(NH2)COOH |
duże ilości w kazeinie,
fibroinie, niektórych fosfolipidach |
|
treonina
(Thr)* |
CH3CH(OH)CH(NH2)COOH |
w wielu białkach (2-4%) |
|
hydroksyprolina (Pro-OH) |
NHCH2CH(OH)CH2CHCOOH |
żelatyna, kolagen |
|
tyrozyna (Tyr) |
HOC6H4CH2CH(NH2)COOH |
małe ilości we wszystkich
białkach, obficiej w białkach roślinnych |
|
cysteina
(Cys-SH) |
HSCH2CH(NH2)COOH |
w wielu białkach |
|
cystyna (Cys-S-S-Cys) |
[-SCH2CH(NH2)COOH]2 |
jak cysteina |
|
metionina (Met)* |
CH3SCH2CH2CH(NH2)COOH |
szeroko rozpowszechniona
w białkach w niewielkich ilościach |
|
asparagina (Asp-NH2 lub
Asn) |
NH2CH(COOH)CH2CONH2 |
wszystkie białka,
a szczególnie roślinne (20-30%) |
|
glutamina (Glu-NH2 lub
Gln) |
H2NCOCH2CH2CH(NH2)COOH |
wszystkie białka,
a szczególnie roślinne (20-30%) |
|
tryptofan
(Trp)* |
C6H4NHCH:CCH2CH(NH2)COOH |
białka mleka, globuliny krwi,
gliadyna (6,6%) |
|
III. Aminokwasy z R polarnym jonizującym |
|
|
|
a) kwaśne: |
|
|
|
kwas asparaginowy (Asp) |
NH2CH(COOH)CH2COOH |
wszystkie białka (20-30%) |
|
kwas glutaminowy (Glu) |
HOOCCH2CH2CH(NH2)COOH |
wszystkie białka (20-30%) |
|
b) zasadowe: |
|
|
|
lizyna (Lys)* |
NH2CH2CH2CH2CH2CH(NH2)COOH |
powszechnie w białkach roślin
i zwierząt |
|
hydroksylizyna (Lys-OH) |
NH2CH2CH(OH)CH2CH2CH(NH2)COOH |
białka tkanki łącznej, wełny |
|
arginina (Arg) |
NH2C(NH)NH(CH2)3CH(NH2)COOH |
powszechnie w protaminach
i histonach (do 80%) |
|
histydyna
(His) |
HOOCCH(NH2)CH2C3H3N2 |
powszechnie w białkach,
hemoglobina, mioglobina |
|
IV. ornityna (Orn) |
NH2CH2CH2CH(NH2)COOH |
oba
związki występują w biosyntezie argininy i mocznika, a nie
występują w białkach |
Tabela 1
LEGENDA:
* - aminokwasy egzogenne dla
człowieka
